Ocena ryzyka zawodowego w laboratorium mikrobiologicznym

Kryteria dokonywania oceny ryzyka zawodowego dla pracujących w narażeniu na SCB (Szkodliwe Czynniki Biologiczne) zostały zamieszczone w § 5 rozporządzenia w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki [15] oraz w § 2 rozporządzenia zmieniającego [19]. Zgodnie z tymi regulacjami ocena ryzyka powinna być przeprowadzona na podstawie wszelkich dostępnych informacji o danym czynniku biologicznym z uwzględnieniem:

• wykazu i klasyfikacji SCB;
• rodzaju czynności wykonywanych przez pracownika oraz czasu i stopnia jego narażenia na działanie SCB;
• potencjalnego alergizującego lub toksycznego działania SCB;
• choroby, która może wystąpić w następstwie wykonywanej pracy;
• stwierdzonej choroby, która ma bezpośredni związek z wykonywaną pracą;
• wskazówek organów właściwej inspekcji sanitarnej, Państwowej Inspekcji Pracy oraz jednostek służby medycyny pracy.

W przypadku laboratoriów mikrobiologicznych pracodawca powinien ponadto uwzględnić:

• informację na temat potencjalnego występowania SCB u pacjenta lub zwierzęcia oraz w pobranych od nich materiałach i próbkach;
• zagrożenie ze strony SCB, o którym wiadomo (który podejrzewa się), że jest obecny u pacjenta lub u zwierzęcia oraz w materiałach i próbkach od nich pobranych;
• ryzyko wynikające z rodzaju pracy.

Analiza ryzyka zawodowego związanego z narażeniem na czynniki biologiczne jest – według przywołanych przepisów – procesem wieloetapowym i zawiera wiele elementów opisowych. W ocenie ryzyka zawodowego w laboratoriach wykonywane czynności należy przyporządkować do stopnia hermetyczności. Ten stopień decyduje o ustaleniu przez pracodawcę środków ochronnych (środków hermetyczności określonych w załącznikach nr 4 i 5 rozporządzenia [15]), zapobiegających przypadkowemu przeniesieniu bądź uwolnieniu czynnika biologicznego poza miejsce pracy lub redukujących takie ryzyko [20].

Zgodnie z generalną zasadą w przypadku SCB z drugiej grupy zagrożenia przyjmuje się drugi stopień hermetyczności, dla czynnika z trzeciej grupy zagrożenia – trzeci stopień hermetyczności itd. Jeżeli do danej czynności przypisanych jest wiele czynników, o jej przyporządkowaniu do stopnia hermetyczności decyduje czynnik należący do najwyższej grupy zagrożenia.

_____________________

[15] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (DzU z 2005 r., nr 81, poz. 716 z późn. zm.).

[20] GOŁOFIT-SZYMCZAK M., GÓRNY R.L. Szkodliwe czynniki biologiczne – ocena ryzyka zawodowego, Bezpieczeństwo Pracy. Nauka i Praktyka. 2018, 1: 8-12.